Het Gilman-orgel
De Gudulakerk heeft 2 orgels. In 1978 wordt er in Lochem een belangrijk historisch orgel geplaatst ter vervanging van een pneumatisch orgel van Van Leeuwen uit 1930 dat tot 1972 dienst deed.
Geschiedenis
Het orgel werd door Johann Theodor Gilman (1714- ca. 1790) uit St. Cornelis-Munster in 1758 opgeleverd in de Dominicuskerk aan de Baangracht in Alkmaar, ook wel Baangrachtkerk genoemd. De gemeente-archivaris Joachim Bontius de Waal meldt destijds hierover:
? ?..soo heeft op Woensdag den 1 November 1758 het overheerlijck en weergaeloos Orgel, voor ?t eerst sijn soet en Oorstrelend geluijdt; ter Eeren Godts van Allen Heyligen laeten hooren: sijnde dit volmaeckte Kunststuck voorsien met 16 Registers; gemaeckt (door) deselven Kunstenaars, waerdoor het Orgel op den Kerck van den Seer Eerwde Heer Amandus de Weert in dit selven jaer is gemaeckt: sijnde dit het 29ste Kunstwerck ?t geen door Haer Nieuw is gemaeckt?? (bron 1, p47)
Nadien hebben de orgelbouwers J.C Deitenbach, D. Ypma, Maarschalkerweerd& Zn. en van Dam (Utrecht) het orgel uitgebreid, verplaatst of gerepareerd.
In 1897 werd het orgel verkocht aan de Gereformeerde kerk aan de Torenlaan in Hilversum. Vanwege een verbouwing van de kerk paste het orgel niet meer in het kerkgebouw aan de Torenlaan. In 1969 wordt het orgel door de Fa. Flentrop aangekocht, gedemonteerd en opgeslagen. Monumentenzorg bepaalt dat het orgel geplaatst moet worden in een passende kerk. Een verhuizing was op handen!
In 1972 beginnen in Lochem de besprekingen over de aankoop van het instrument. Flentrop herstelt het oude pijpwerk, herstelt de oorspronkelijk toonhoogte en restaureert de oude windladen. De windvoorziening, klavieren, register- en speelmechaniek en het pedaal in een kas achter de hoofdkas worden nieuw gemaakt. De windvoorziening wordt naast de pedaalkas geplaatst. Het bovenwerk wordt als onderpositief in een nieuwe onderkas geplaatst (zie het verschil in de fronten van Hilversum en Lochem). De orgelkas is uit 1758 met uitzondering van het houtsnijwerk. Dit snijwerk is geheel nieuw voor Lochem vervaardigd. Het werd voor en deel naar het voorbeeld van het Assendelft-orgel uit Ittervoort ontworpen door W. Dani?ls uit Arnhem. De uitvoering van dit snijwerk lag in handen van G.W. de Wit te Waddinxveen.
Na deze ingrijpende restauratie en uitbreiding wordt het orgel in 1978 opgeleverd.
De huidige dispositie is als volgt:
Hoofdwerk (I)
Prestant, 8?
Holp, 8? Gi.
Octaaf, 4? Gi.
Flui, 4? Gi.
Nasard, 3? Fl.
Octaaf, 2? Gi.
Terts, 3/5? Gi.
Sesquialter, 2-3 st.
Mixtuur, III Gi.
Cymbel, V
Cornet D, V Fl.
Fagot B/D, 16? Fl.
Trompet B/D, 8? Fl.
Kromhoorn, 8? Fl.
Onderpositief (II)
Gi. Bourdon, 8? Dey
Fluit travers, 8? Dey.
Prestant, 4? Dey.
Fluit, 4? Dey.
Gemshoorn, 2? Dey.
Pedaal
Bourdon, 16? Fl.
Open fluit, 8? Fl.
Bazuin, 16? Fl.
Trompet, 8? Fl.
Klaroe, 4? Fl.
Werktuiglijke registers:
Koppelingen HW-OP, Ped-HW
Tremulant OP
Toonhoogte a1 = 415 Hz
Temperatuur: Chaumont
(16?)
Gi.= Gilman
Dey.= Deytenbach
Fl.= Flentrop